Abyzou – demon poronień

W lutym do naszych kin trafił amerykański horror w reżyserii Olivera parka pod tytułem „Abyzou”. Film czerpie inspiracje z folkloru żydowskiego oraz tamtejszych wierzeń. Abyzou to prawdziwy demon, opisany w „Testamencie Salomona”, którą przytoczę poniżej dla opisu. Z tego artykułu dowiesz się nieco więcej o Abizu, oraz o inspiracji dla filmu.

UWAGA, poniżej znajdziesz spojlery dotyczące filmu „Abyzou”

Abyzou fabuła

Film opowiada o legendzie demonicznej istoty imieniem Abyzou, która jest odpowiedzialna za poronienia i śmierć dzieci. Kierowała się ponoć zawiścią, gdyż sama nie mogła zostać matką. Złą moc sprzed wieków nieświadomie uwalnia główny bohater filmu – Art, gdy próbuje nakłonić swego ojca, ortodoksyjnego Żyda, do sprzedaży domu pogrzebowego. Do rodzinnej kostnicy trafia tajemnicze ciało, w którym zamieszkuje starożytny demon. Przebudzony, skupia uwagę na ciężarnej żonie Arta.

Abyzou w legendach

W mitach i folklorze Bliskiego Wschodu i Europy Abyzou to imię żeńskiego demona. Abyzou była obwiniana za poronienia i śmierć niemowląt i podobno była motywowana zazdrością, ponieważ sama była bezpłodna. W tradycji żydowskiej utożsamiana jest z Lilith, w Egipcie z Alabasandrią, a w kulturze bizantyjskiej z Gylou, ale w różnych tekstach, które przetrwały ze starożytności i wczesnego średniowiecza, mówi się, że miała wiele imion.

Abyzou (pisane również jako Abizou , Obizu , Obizuth , Obyzouth , Byzou) jest przedstawiane na amuletach z atrybutami ryb lub węży. Jej najpełniejszym przedstawieniem literackim jest kompendium demonologii znane jako „Testament Salomona”, datowane przez uczonych na różne sposoby, od I wieku naszej ery aż do IV wieku.

Testament Salomona

W późnoantycznym Testamencie Salomona, Abyzou (jako Obizuth) jest opisana jako mająca „zielonkawą, błyszczącą twarz z rozczochranymi włosami przypominającymi węże”. Reszta jej ciała jest pokryta ciemnością. Mówca („Król Salomon”) spotyka szereg demonów, wiąże i torturuje każdego po kolei oraz pyta o ich działalność. Następnie wymierza im kary lub kontroluje je według własnego uznania. Wystawiona na próbę Abyzou mówi, że nie śpi, ale raczej wędruje po świecie w poszukiwaniu kobiet, które mają urodzić. Gdy tylko ma okazję, dusi noworodki. Twierdzi również, że jest źródłem wielu innych dolegliwości, w tym głuchoty, problemów z oczami, niedrożności gardła, szaleństwa i bólu cielesnego. Salomon nakazuje przykuć ją łańcuchem do własnych włosów i powiesić przed świątynią na widoku publicznym. Wydaje się, że autor „Testamentu” miał na myśli Gorgoneion, czyli ikonę przedstawiającą głowę Meduzy. W późnej starożytności często zdobiła ona greckie świątynie, a czasami żydowskie synagogi.

Amulety

Na wyrytych amuletach leczniczych z bliskowschodniej i europejskiej tradycji magiczno-medycznej choroba lub przypadłość jest często personifikowana i adresowana bezpośrednio. Praktykujący może zostać poinstruowany, aby wpisał lub zaśpiewał frazę, która nakazuje odejść dolegliwości: na przykład „Uciekaj, gorączko!”. Dolegliwość może być również pomyślana jako spowodowana przez demona, którego należy poprawnie zidentyfikować po imieniu i nakazać mu odejście. W tym trybie praktyki można porównać do egzorcyzmów.

Abyzou jest przedstawiona i nazwana na kilku wczesnych bizantyjskich amuletach z brązu. Z rękami związanymi za plecami klęka, gdy jest biczowana przez stojącą postać. Jest to Salomon lub Arlaph, czyli postać identyfikowana z archaniołem Rafałem.

Średniowieczne amulety przedstawiają wariację na temat tej ikonografii, z Abyzou zdeptanym przez jeźdźca. Jeździec identyfikuje się jako Salomona lub Arlapha. Jeden przykład przedstawia jeźdźca jako Sisinnios, z demonem nazwanym zarówno Abizou, jak i Anabardalea, oraz aniołem imieniem Araph stojącym obok z jednym podniesionym skrzydłem. Średniowieczne amulety z ołowiu, które przedstawiają jeźdźca pokonującego samicę, często mają główny obraz przypominający gorgoneion i prawdopodobnie jest symbolem macicy.

Imiona Abizu

W jednym z tekstów związanych z magią archanioł Michał konfrontuje się z Abyzou. Zmusza ją do podania mu 40 imion, które mogą ją kontrolować. W praktyce magiczno-religijnej znajomość tajemnego imienia bóstwa, boskiej siły lub demona zapewnia władzę nad tą istotą. W Testamencie Salomona sam demon oświadcza, że ma dziesięć tysięcy imion.

Warianty imienia Abyzou często pojawiają się w amuletach w językach takich jak starożytna greka, hebrajski i rumuński.